راغفر: امیدی به اصلاح بودجه 1400 نیست ، دولت در قبضه منافع رانت خواران و صاحبان ثروت و قدرت - عینک گوچی

به گزارش عینک گوچی، استاد تمام اقتصاد دانشگاه الزهرا (س) گفت:مجلس عزم لازم برای اصلاحات جدی در بودجه ندارد، دولت هم در قبضه رانت خواران و صاحبان قدرت و ثروت است بنابراین هیچ امیدی به اصلاح بودجه 1400 نیست.

گروه اقتصادی عینک گوچی، اساسا بودجه کشور یکی از مهم ترین مباحث هر سال است. اگر رشد و توسعه ای رخ دهد مستقیما به بودجه نویسی مطلوب و عدم نقص در بودجه ربط داده می گردد و اگر کم و کاستی وجود داشته باشد یا استقراض از بانک مرکزی و تورم به وجود بیاید باز هم نقش بودجه در میان است. از این جهت بودجه چه در زمان تدوین و هنگامی که دست مجلس در حال آنالیز است و چه در بقیه ایام سال حائز اهمیت است. با توجه به نزدیک شدن به ایام ارائه لایحه بودجه از سوی دولت به مجلس با حسین راغفر؛ اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا (س) درباره اهمیت بودجه مصاحبه کردیم که در ادامه آمده است.

چرا بودجه تا این همه در مباحت اقتصادی مطرح است، آیا دولت متوجه اهمیت این موضوع بوده است؟

متاسفانه خیلی سال است که مسئله بودجه اهمیت و کارکرد خود را از باب تاثیر گذاری بر توسعه کشور از دست داده است در حالی که اصولاً بودجه باید یک برش سالیانه از برنامه توسعه ای بلندمدت باشد، منتها به دلیل اینکه عمده فعالیت های اجتماعی دولت در بودجه به شدت رنگ باخته و کاهش پیدا نموده است مثل همین بودجه سال 99 که در آن به سر می بریم. سهم بودجه موضوع مهم اجتماعی در حوزه بهداشت و درمان قبل از اینکه بحث کرونا چندان مطرح گردد، درحالی که سال های گذشته این سهم در بودجه 4.2 بود، اما در بودجه تصویب شده برای سال 99 نزدیک به 2 درصد از 4 و 2 دهم درصدی که اتفاقا مربوط به چند سال پیش بود کاهش یافت. کاهش بودجه بخش های مهم اجتماعی به معنای این است که دولت عملا مسئولیت های اجتماعی خود را واگذار نموده است. نه تنها در بخش بهداشت و درمان، بلکه در حوزه آموزش و پرورش نیز یک معضل دیگری توسط این دولت اتفاق افتاده است که عملاً حاکی از همین نکته است که دولت بخش آموزش و پرورش کشور را هم به حال خود رها نموده است، لذا نباید فکر کنیم فقط بودجه عمرانی رها شده و بودجه ای برای مسائل عمرانی در میان نیست، بلکه این بخش های بسیار بسیار مهم و معین نماینده که در توسعه و آینده کشور بسیار تاثیر گذارند هم دچار کسری بودجه و بی توجهی دولت شده اند.

بیشتر بخوانید:

راغفر: دولت مایل به ریزش بورس نیست / اخذ اقتصادیات از ثروتمندان راه چاره تامین کسری بودجه

راغفر: برجام سال ها رشد و توسعه اقتصاد ایران را به تاخیر انداخت

نتیجه بودجه ریزی هایی که عملا ابعاد تاثیر گذار در توسعه کشور در آن نادیده گرفته شده چیست؟

به عبارتی ما در سال های اخیر با پیامد های فقدان سرمایه گذاری روبه رو شدیم، تبعاتی که در بخش های مختلف اجتماعی نتیجه بی توجهی اقتصادی دولت را به صورت یک شکاف بسیار عظیم در جامعه نشان داده است که متأسفانه هر روز بر عمق فاجعه هم افزوده می گردد. اینکه تعداد زیادی از افراد نوجوان و جوانان خانواده های فقرا قادر به پرداخت شهریه های مدارس دولتی هم نبودند، لذا به همین دلیل عملاً از چرخه رشد و ادامه تحصیل بازماندند، از نتایج نادیده دریافت بودجه های اساسی برای بخش های اجتماعی و فرهنگی است چرا که نقش بودجه های اقتصادی در تغییر کارکرد این بخش ها بسیار موثر است. وقتی دولت به این حوزه ها بی اعتنایی اقتصادی می نماید نتیجه آن را در پدیده نامیمونی مثل رشد بزهکاری و جرم و جرائم بیشتر می بینیم، جرایمی که میزان آن چه با اسلحه گرم و سرد در کشور افزایش یافته نتیجه بودجه ریزی بی محتوا و بی اعتنای دولت به بخش های اساسی است. بی تردید هر چه بگذرد شاهد اثرات پیامد مستقیم واگذاری مسئولیت اجتماعی دولت و نادیده دریافت مسئولیت های دولت در قانون اساسی خواهیم بود، موضوعی که آینده کشور را با خطرات بسیار جدی روبه رو نموده است.

بودجه عمرانی نیز چندین سال است بلاتکلیف است این بخش چگونه در اقتصاد کشور تاثیر می گذارد؟

یکی از حوزه های مهم که مسئولیت های اجتماعی دولت را به نمایش می کشد تخصیص بودجه های عمرانی کشور است، چرا که بودجه عمرانی مطلوب و مناسب به افزایش توسعه یاری می نماید، اما در سال های اخیر شاهد بودیم و هستیم که نقش توسعه ای بودجه هم از این جهت کاملاً تحت تاثیر سهم بودجه عمرانی قرار گرفته و علی رغم اینکه در ابتدای سال رقمی برای بودجه عمرانی در ظاهر اختصاص داده می گردد، اما در میان و انتهای سال این منابع با بخش های جاری و پرداخت هزینه های از پیش معین نشده و پیش بینی نشده یا منتقل برای تامین هزینه های کسری بودجه جاری دولت منتقل می گردد، لذا عملاً نقش توسعه ای بودجه به شدت تحت تاثیر قرار گرفته است. منتها نکته ای که وجود دارد این است که کل مخارج دولت نسبت به فراوری ناخالص داخلی 12 درصد است و این رقم یکی از پایین ترین نسبت هاست در همه اقتصاد های دنیا، از جمله کشور های صنعتی مثلا در انگلستان و میانگین کشور های دیگر تقریبا 36% است یعنی ما یک سوم آن ها هستیم، این مساله حاکی از آن است که دولت عملاً مسئولیت های اجتماعی خود را تعطیل نموده است به معنای بهتر، بنابراین یا در خصوص سهم بودجه عمرانی، یا سهم مخارج بخش سلامت یا آموزش و پرورش یا خدمات اجتماعی دیگر بودجه عملاً از کارکرد واقعی خود افتاده است و پیامد آن گسترش بیکاری و فقر و بیماری و رنجی است که مردم متحمل می شوند.

وقتی بودجه تا این اندازه کارکرد خود را از دست داده این همه بحث و اتلاف هزینه برای بحث بر سر بودجه به چه دلیل انجام می گردد؟

تنها به این علت به بودجه پرداخته می گردد که مبحثی برای بحث کردن و ایجاد یک نوع سرگرمی در جامعه و در رسانه ها درست نمایند این مساله هم عمدتاً به خاطر نقش و تاثیر بودجه در تخریب اقتصاد کشور است، یعنی بیشتر از این جهت مورد توجه است چرا که کسری و کاهش بودجه اثرات تخریبی وحشتناکی بر بخش های مختلف زندگی به جا می گذارد.

بیشتر بخوانید:

موحدی بک نظر: دولت انگیزه ای برای اصلاح ساختار بودجه ندارد

سعادت: حمایت از معیشت مردم اورژانسی است / کوپن الکترونیکی نباید عامل تشدید تورم گردد

بودجه سال 1400 توسط دولت دوازدهم بسته می گردد، دست دولت بعدی در بودجه و شرایط اقتصادی چقدر باز است؟

متأسفانه دولت آقای روحانی به طور بی سابقه ای بدهی های خود را افزایش داده و عملاً پرداخت و پس دادن این بدهی ها بسیار سخت شده لذا، چون دولت برای این موضوع کاری ننموده و نمی نماید به گردن دولت آینده می افتد که حداقل نیمی از سال آینده را دولت بعدی باید عهده دار گردد. این دولت تا توانسته از ظرفیت های درآمدی دولت بعدی خرج نموده و آن ها را بدهکار نموده است و عملاً فرصتی برای اصلاح امور بخصوص تغییر ریل گذاری سه دهه گذشته که در اقتصاد کشور اتفاق افتاده فراهم ننموده و به یک معنایی همه راه های پیش روی دولت بعدی را کاملا بسته بنحوی که آن ها به جز مسیری که تا کنون طی شده نتوانند بپیمایند، و ادامه وضع موجود با توجه به شرایط بودجه ای عملا جامعه را با مخاطرات مختلفی رو به رو می نماید و قطعا جامعه با بحران های عمیق تری روبرو خواهد شد، لذا باید به صورت خیلی جدی به مسئله بودجه پرداخته گردد.

به نظر شما مجلس شورای اسلامی می تواند در اصلاح بودجه کار خاصی صورت دهد، هر چند که رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس خاطر نشان کرد که فقط 5 تا 10 درصد می توانند تغییرات در بودجه اعمال نمایند، تحلیل شما چیست؟

بنده بعید می دانم که مجلس عزم لازم را برای ایجاد تغییرات اساسی در بودجه داشته باشد و اینکه توانایی کارشناسی این مسئله مهم را هم ندارد که بتواند ریل گذاری مشخصی در مساله بودجه ریزی و بودجه عملیاتی ایجاد کند. این که مجلس فقط 5 تا 10 درصد می تواند تغییر در بودجه به وجود بیاورد، به خاطر نقش قوه مجریه در تنظیم بودجه است که در واقع مسئول تنظیم بودجه است را تخریب نکند و ظاهراً مجلس و شورای نگهبان به این توافق رسیده اند که نمی توان تغییرات چندانی ایجاد کرد، چون یا باید کل لایحه بودجه را به دولت پس بدهند و از دولت بخواهند که خود لایحه بودجه را اصلاح کند و اینکه مجلس اساسا نمی تواند مفاد بودجه را اصلاح کند، اگر ایرادی دارد باید برگرداند و خود دولت این کار را انجام دهد دولت هم متاسفانه کاملاً در قبضه منافع رانت خواران و صاحبان ثروت و قدرت است، بنابراین هیچ امیدی به اصلاح بودجه در سال آینده نمی رود. تصورم این است که در واقع فقط به افزایش بدهی های دولت بعدی اضافه می گردد، لذا نمی توان انتظار خاصی از بودجه داشت و به اصلاحات جدی در بودجه دل بست.

منبع: خبرگزاری دانشجو