شهر پررونق سلجوقی در بجنورد
به گزارش عینک گوچی، احمد نیک گفتار، سرپرست هیأت باستان شناسی در این محوطه تاریخی درباره فصل دوم این کاوش ها و مطالعات گفت: شهر امروز بجنورد واقع در دشت میانکوهی بجنورد که بر دامنه های شمالی آلاداغ تکیه دارد، در منطقه ای قرار گرفته که سرحدات سه منطقه مهم فرهنگی شرق دنیا اسلام، یعنی نیشابور، گرگان و مرو را به یکدیگر متصل می سازد، بنابراین صندلی ویژه ای در مطالعات باستان شناختی دوران اسلامی دارد.
این باستان شناس اضافه کرد: محوطه معصوم زاده با توجه به موقعیت مکانی آن، نه تنها در شناخت فرایند شکل گیری و تغییرات پهنه شهر بجنورد در طول زمان، بلکه در مطالعات دوران اسلامی منطقه به طور خاص و نیشابور عظیم و خراسان به طور عام، اهمیت بسزایی دارد.
وی ارزش های بنیادین شهر و پهنه فرهنگی بجنورد را وابسته به تمام اجزایی دانست که این شهر و تحول تاریخی آن را از شروع شکل گیری تا امروز به طور یکپارچه تعریف می نماید و اظهار کرد: دور نو مطالعات باستان شناختی با هدف گاهنگاری، شناخت فرایند شکل گیری و توسعه محوطه به اسم یک استقرار شهری و رابطه طبیعی و تاریخی آن با شهر و جلگه امروز بجنورد در پی درک این مهم است.
نیک گفتار با بیان این که فصل نخست مطالعات جامع باستان شناختی در محوطه معصوم زاده بجنورد در شهریور و مهرماه سال 1399 به سرپرستی زهرا لرزاده صورت گرفته است، اضافه کرد: حاصل کاوش های فصل اول، علاوه بر آن که گاهنگاری، نحوه شکل گیری و ساختار لایه های فرهنگی محوطه را بر ما آشکار کرد، منجر به یافتن فضاهای زیستی و صنعتی در بخش های شمالی و جنوبی محوطه شد.
وی گفت: براساس یافته های فصل نخست کاوش، به نظر می رسید که این منطقه شاهد استقرار شهری با رونق زیاد بویژه در سده های پنجم و ششم هجری قمری بوده است و تنوع و تراکم انواع یافته های سفالی و غیرسفالی که در فضاهای صنعتی و زیستی یافت شده هم خود نشان دیگری از رونق این استقرار شهری در دوره سلجوقی است.
سرپرست هیأت باستان شناسی اعلام کرد: این یافته ها به نوبه خود پرسش های مهم و نوی را در بخش درک چرخه های فراوری از ماده خام و استحصال تا فراوری و در نهایت مصرف آن در این استقرار شهری و ارتباط آن با سایر بخش های خراسان مطرح می سازد و تمرکز مطالعات میدانی فصل دوم هم برای درک بهتر این مهم است.
وی گفت: امیدواریم انجام پژوهش های بلندمدت در این محوطه با رویکرد به منظر تاریخی شهر بجنورد، نه تنها شناخت ما را از عناصر حیات آن در طول زمان و تحول آن در نظام شهرنشینی و شهرسازی در جغرافیای تاریخی ایران افزایش دهد، بلکه همزمان این امکان را فراهم کند تا توان بالقوه ای را که حیات پایدار این شهر را تضمین نموده شناسایی نموده و برای حفظ اصالت، ارزش های مالی، تاریخی و فرهنگی مردم این سرزمین کهن به کار گیریم.
نیک گفتار تاکید نمود: انجام مطالعاتِ فراگیر باستان شناختی، اولویت اول و شرط لازم برای ارائه برنامه های آمایشی و حفاظتی است.
منبع: گردشبان