عراق و تداوم چرخه فقدان تولد رهبران ملی و عظیم! - عینک گوچی

به گزارش عینک گوچی، نظام سیاسی حاکم بر عراق جدای از مسائل ساختاری -تاریخی عمیق و بزرگی که از بدو تاسیس تا امروز دچارش بوده است، در زمان فعلی از نظر پتانسیل رهبران نیز با بحران روبرو بوده و همچنان هست.

در ساختار جدید و 15 ساله عراق، که بر اساس سیستم مجلسی و با توجه به اکثریت جمعیت شیعی، نخست وزیری همیشه به این گروه جمعیتی رسیده است، این چالش و مشکل اساسی کاملاً هویدا و عیان بوده است.در عراق جدید بطور عام و در میان اعراب شیعی بطور خاص رهبران و سیاستمدارانی که از یکسو دیدگاههایی فراتر از منافع شخصی، حزبی و گروهی داشته باشند و از سوی دیگر دارای یک وزن قابل احترام در بین دیگر گروههای سیاسی و هویتی باشند تقریباً وجود ندارد. در ظرفیت موجود هم می بایست چهره های سیاسی عرب شیعی را با توجه به وزن و صندلی و تجربه ای که دارند به سه دسته مختلف تقسیم کرد.

در دسته نخست می توان کسانی همچون نوری المالکی، حیدر العبادی، عادل عبدالمهدی، ایاد علاوی و مقتدی صدر را جای داد در دسته دوم افرادی نظیر عمار حکیم قرار می گیرند و در دسته سوم و پائین تر افرادی نظیر محمد توفیق علاوی و یا عدنان الزرفی جای می گیرند. اولا به نظر می رسد به دلایل چندی امکان انتخاب گزینه ها از بین چهره های شناخته شده تر در دسته های اول و دوم نیست و عمده نگاه و توجه به افرادی کمتر شناخته شده و گاه ناشناخته در دسته سوم معطوف شده است.

طبیعی است افرادی که در این دسته قرار دارند هریک به نوعی وامدار یا نماینده افراد و رهبران دسته های بالادستی خود و احزاب و ائتلاف های سیاسی هستند، این افراد هرچند حساسیت و در نتیجه فشار کمتری روی خود از طرف رقبا حس می نمایند اما با مسائل دیگری روبرو هستند اولا فاقد وزن و پرستیژ شخصیتی، تجربی و ارتباطی کافی هستند، ثانیاً رای آوری آنها از مجلس نه متاثر از توان و پتانسیلشان بلکه ناشی از مذاکرات، توافقات و گاه زد و بندهای ائتلافها و چهره های اصلی حامیانش است.

اگر تصور کنیم نهایتاً از دل چنین فرایند و سیستمی یکی از این نفرات مانند الزرفی پیروز به عبور شده و کابینه جدید را تشکیل دهد، ما شاهد بازتولید شرایط فعلی و مورد اعتراض مردم عراق هستیم. چون این کاندیداهای ظاهراً جدید و کمتر مورد حساسیت هم باید از همان فیلترها و فرایندهای پیشین عبور نمایند تا نهایتاً پیروز به دریافت چراغ سبز مجلس شوند. پس بایست گفت به احتمال بسیار در سرانجام این فرایند باید یکبار دیگر گفت: عراق نقطه سرخط!

چنین فرایندی با افزایش رقابت و مناقشه بین گروههای مختلف سخت تر از قبل نیز شده است، حتی حملاتی که بعضی از گروههای زیر مجموعه حشدالشعبی به سفارت یا مقرهای نظامی آمریکایی می نمایند پیش از آنکه متاثر از اندیشه و اهداف ضد آمریکایی آنها باشد، ناشی از رقابت قدرت در درون گروههای مختلف عراقی است! به عبارت دیگر بعضی از این گروهها بدنبال ایجاد الگوی مدل حزب الله در لبنان هستند یعنی با داشتن یک بازوی نظامی یک بازوی فعال سیاسی نیز خواهند داشت و در چنین شرایطی شرایط بهتری از احزاب رقیبی دارند که صرفاً بازوی سیاسی و مالی دارند و در یک فرایند زمانی این چربش وزن نظامی و ... باعث تفوق بر دیگر رقبا می گردد لذا در این زمان قدرت خود را و به نوعی نافرمانی بردن از دولت مرکزی را با حملات گاه و بی گاه به مواضع آمریکایی نشان می دهند.

آینده عراق در صورت ناکامی الزرفی

اگر الزرفی نیز هم سرنوشت با علاوی و دیگرانی گردد که نتوانستند کابینه را تشکیل دهند در این صورت احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام در عراق، پس از سرانجام دریافت شیوع کرونا بیشتر می گردد و در چنین شرایطی محتملاً شاهد تداوم نخست وزیری عادل عبدالمهدی و ادامه وضع موجود خواهیم بود.

آیا الزرفی ایران ستیز است؟

یکی از موضوعاتی که حساسیت روی عدنان الزرفی را دو چندان نموده است، بعضی از مواضع انتقادی او علیه ایران است. به نحوی که بعضی او را حتی یک ایران ستیز قلمداد می نمایند، طبیعتاً این مساله چنانچه بدون تغییری از سوی او تداوم یابد، در جهت دستیابی اش به کرسی نخست وزیری با مسائل و سختی بیشتری روبرو خواهد شد. اما اگر فرض هم کنیم او به رغم این مسائل به پست نخست وزیری برسد آیا این رویه انتقادی اش علیه ایران بر روابط تهران - بغداد اثر گذار خواهد بود؟

در دنیا سیاست پست ها و نقش ها اثرات مستقیمی بر روی افراد دارند همانطور که گاه افراد بر روی پست ها و نقش ها اثرگذارند. طبیعتاً اگر الزرفی به نخست وزیری عراق برسد با چهره پیشین خود که در قامت یک سیاستمدار متوسط و کمتر شناخته شده تر بود متفاوت باید باشد. بدین معنی که این تغییر نقش باعث تغییر در بعضی مواضع و یا دست کم دیدگاههای اعلامی او خواهد شد. چون نخست وزیر عراق هرکس که باشد می داند اینک ایران مهمترین وزنه و بازیگر موثر در رقابتهای قدرت در داخل عراق است، از سوی دیگر یک مرز طولانی مشترک و گره خوردن منافع و مسائل مختلفی میان مردم و نیز حکومت طرفین، باعث می گردد با ملاحظات بیشتری در مورد جمهوری اسلامی اقدام و رفتار کند.

آینده الزرفی

آیا عدنان الزرفی می تواند نخست وزیر گردد؟ طبیعتاً او اگر بخواهد رویه توفیق علاوی را دنبال کند راه به جایی نخواهد برد، از سوی دیگر همانطور که واقفیم الزرفی از اعضای ائتلاف نزدیک به حیدر العبادی است، در نتیجه پیروزیت او تا حد زیادی متاثر از این است که آیا العبادی خواهد توانست نظر مساعد دست کم دو سوم گروههای شیعه از جمله جریان مقتدی صدر و عمار حکیم را جلب کند و از سوی دیگر در مذاکرات برون هویتی، نظر مساعد کُردها و دست کم نیمی از اعراب سنی را جلب کند یا خیر؟

ممکن است شیوع کرونا در چنین شرایطی باعث کمی انعطاف گروهها برای روشن شدن تکلیف دولت گردد، فشار مرجعیت و نیز تداوم اعتراضات در بغداد می تواند این انعطاف را بیشتر کند، اما تا مادامیکه رهبران اصلی گروههای مختلف نظرشان مثبت نگردد، این فشارها به تنهایی کافی نخواهد بود!

310311