کف است و کرسی و فال و سفره آیینی - عینک گوچی

به گزارش عینک گوچی، شب یلدا که بلندترین شب سال است، فرصتی است برای در کنار هم بودن و در دورهمی های سال جاری باید به وجود کرونا توجه کنیم.

به گزارش عینک گوچی از بیرجند، صدای پای زمستان به گوش می رسد و ننه سرما کم کم می خواهد زیر کرسی جا خوش کند.

پاییز کوله بارش را بسته تا از میان ما برود و یلدا هم او را بدرقه می نماید.

یلدا به فکر روشنایی و زایش است؛ می خواهد با بودنش، زمستانی را نوید دهد که روزهایش بلند و تاریکی شب هایش کم می شوند.

اما مردمان کویر نیز همانند سایر ایرانیان در یلدا دور یکدیگر جمع می شوند و در نواهایشان، عشق و محبت را به یکدیگر هدیه می نمایند.

در ظروفشان نقل و نبات محبت جا دارد و گرمای دل هایشان بر صفای جمع خانواده می افزاید؛ مردم خراسان جنوبی آیین های سنتی و قدیمی زیادی دارند که در شب چله اجرا می نمایند.

احمدپور یکی از شهفرایندان بیرجندی که سن و سالی از او گذشته و شب های چله زیادی را به خود دیده گفت: در زمان قدیم شب های چله را در کنار یکدیگر با مهر و محبت می گذراندیم.

او از خاطرات قدیم می گوید؛ در لا به لای خاطراتش به یاد قصه گویی ها می افتد، قصه هایی که با یکی بود یکی نبود آغاز می شد و تا صبح به سر می رسید.

احمدپور گفت: دور کرسی نشستن در زمان قدیم صفای زیادی داشت؛ خیلی هایمان در آن محافل حضور داشتیم؛ بزرگتر ها قصه می گفتند، بچه ها گوش می کردند و هر کدام آجیلی را برای خود از روی کرسی بر می داشتند.

کف، ماده ای شیرین و گرمابخش محافل

اما کف زنی شاید مرسوم ترین رسم و آیین خراسانی ها در شب چله باشد؛ کف ماده ای شبیه به خامه است که از ریشه گیاهی به نام چوبک یا همان بیخ به دست می آید.

کف سفید است و همراه گردو و یا پسته سرو می گردد؛ این خوراکی خاصیت درمانی برای معده نیز دارد.

بیشتر بخوانید

• بازار میوه و تره بار زیر ذره بین ناظران

• یلدا، بهانه ای سرد و گران برای بدرقه پاییز

• پسا یلدا را چگونه خواهیم گذراند؟/مردم همچنان پایند دستورالعمل های بهداشتی باشند

حسین پور یکی دیگر از شهفرایندان بیرجندی درباره کف زنی می گوید: کف را برای شب چله نمی توان به صورت انفرادی تهیه کرد بلکه باید مرد های یک خاندان، با یاری یکدیگر این ماده را درست نمایند.

او می گوید: اول کار باید ریشه بیخ را چندین مرحله جوشاند و پس از آن آب بیخ را در ظرفی به نام تغار ریخت؛ پس از آن باید با دسته گز که از به هم پیوستن چندین تکه چوب محکم گز درست می گردد، این آب را به هم زد.

حسین پور گفت: این کار تا جایی ادامه پیدا می نماید که مایع سفت گردد و به حالت بستنی در آید و در اصطلاح می گویند تا وقتی که دسته گز در تغار نایستد، کف سفت نشده است.

این شهفرایند بیرجندی می گوید: هم زدن کف کار راحتی نیست و حدود نیم ساعت تا یک ساعت وقت می گیرد که جوانان باید در این زمان به طور مستمر کف را هم بزنند وگرنه نتیجه مطلوب به دست نمی آید.

بچه های پر جنب و جوش قبل از اضافه کردن شکر و شیرین کردن کف، آن را به سمت یکدیگر پرتاب می نمایند، درست مثل برف.

دامادها شب چله ای می برند

اما عروس و داماد ها نیز از شب چله بی نصیب نیستند؛ شب چله ای یا شُو چله ای عروس که خانواده داماد آن را تهیه می نمایند، یکی دیگر از رسومی است که در خراسان جنوبی و در شب یلدا اجرا می گردد.

غلامی یکی از جوانان دم بخت که به تازگی همسر اختیار نموده و عقدش صورت گرفته است، گفت: باید سال جاری برای همسرم شب چله ای ببرم که به این مراسم خنچه برون هم می گویند.

او گفت: طبق گفته قدیمی ها در شب یلدا، اجناس مختلفی از طلا گرفته تا قند و چای روی سینی های گرد چیده می شوند و رویشان را با پارچه های رنگی می پوشانند.

غلامی گفت: جوانان این سینی ها را بر سر گذاشته و با دف زنی، به سمت خانه و خانواده عروس می فرایند و هدایای عروس را به او تقدیم می نمایند.

این نوداماد گفت: هدایا شامل لباس، پارچه، برنج، روغن، گوشت و حتی طلا است که خانواده داماد آن ها را برای عروس فراهم می نمایند.

کرونا، همنشینی دو ساله در یلدا

صله ارحام و تماشا خویشاوندان شاید در شب چله مرسوم باشد، اما باید در شرایط فعلی، مزاحمی به نام کرونا را هم در نظر داشته باشیم.

محسنی یکی از شهفرایندان خوسفی گفت: باید در زمان کرونا حتما دورهمی ها را با تعداد کمتری از افراد برگزار کنیم.

او گفت: حتی اگر می توانیم باید در خانه بمانیم و سرمان را با برنامه های تلویزیونی و تماس مجازی با اقوام و خویشان گرم کنیم.

محسنی گفت: به یاد داشته باشیم که کادر درمان در حال حاضر نیازمند توجه و همکاری ما هستند و اگر رعایت نکنیم، هم بر آن ها سخت می گذرد و هم خودمان باید عذاب بکشیم.

این شهفرایند خوسفی گفت: چه زیباست که شب چله را با رعایت دستورالعمل های بهداشتی برگزار کنیم تا خوشی یک شب، درد چند شب و چند ساله را به همراه نیاورد.

او گفت: چه خوب است در چنین شب هایی یاد گذشتگان کنیم و برای آن ها طلب مغفرت کنیم؛ چه سال هایی گذشت که خیلی ها را در کنارمان داشتیم و سال جاری دیگر در کنارمان نیستند تا یلدا را با یکدیگر جشن بگیریم.

قدر دور هم بودن را بدانیم

شب چله یا همان یلدا که به بلندترین شب سال معروف است، فرصتی برای در کنار هم بودن خانواده هاست تا قدر یکدیگر را بدانند و عشق و محبت را به هم هدیه نمایند.

در خراسان جنوبی رسوم مختلفی وجود دارد که هر کدام از آن ها می تواند گرمای دل مردم را در سرمای فصل سرد سال بیشتر کند.

دور کرسی نشستن و تخمه شکستن و گوشت داغ خوردن در وعده شام شب یلدا صفایی دیگر دارد که باید قدرش را بدانیم، چون معلوم نیست سال دیگر کسی باشد که با او یلدا بگیریم یا خیر.

اما سال جاری همانند دو سال گذشته باید کرونا را هم مدنظر داشته باشیم؛ خیلی ها هستند که روی تخت بیمارستان اند و نحسی کرونا دامنشان را گرفته و نمی گذارد که در کنار خانواده هایشان باشند.

فرشتگانی نیز هستند که بیماران را امید می دهند و در یلدا کنار بیماران کرونایی می مانند تا حالشان را بهبود دهند؛ با رعایت نکردن دستورالعمل های بهداشتی در دورهمی های یلدایی، خود را در تور کرونا نیندازیم و پرستاران و پزشکان را هم به زحمت نیفکنیم.

گزارش از سید محمد علی سجادی

س